Gepard

Szeroka klatka piersiowa, wąska talia, głowa mała z krótkim pyskiem, niewielkie, zaokrąglone uszy, futro płowe, posiada dużo czarnych plamek.  Gepardy wydają wiele różnych dźwięków, np. potrafią miauczeć, szczekać, mruczeć, ćwierkać, syczeć. Nie potrafią za to ryczeć.  Zaliczane są do najszybszych zwierząt lądowych, mogą osiągać maksymalną prędkość do 113 km/h.

Cechy charakterystyczne

Długość              112-135 cm
Długość ogona  35-58 cm
Waga                   38-58 kg samce
                              30-42 kg samice

Występowanie, siedliska: Głównie południe Afryki. Żyje na terenach otwartych, sawannach i półpustyniach.

Tryb życia: Gepardy nie są zwierzętami stadnymi, chociaż samce pochodzące z tego samego miotu czasem tworzą małe grupki. Samice żyją w samotności. Prowadzą dzienny tryb życia.
Długość życia geparda dochodzi do ponad 20 lat.

Polowania: Gepardy są zwierzętami, które przy polowaniach wykorzystują swój wzrok i szybkość, raczej nie polują z ukrycia. Ścigają swoją ofiarę przez czas ok. jednej minuty, są bardzo szybkie. Po schwytaniu zdobyczy czekają na kolejną nie marnując energii na poszukiwania.

Odżywianie: Małe ssaki np. impale, gazele, zające, młode gnu.

Rozmnażanie: Ciąża trwa 90-95 dni, po niej przychodzą na świat młode osobniki w ilości 3-5 i ważące każdy 150-300 g. Pozostają z matką do ok. 13-20 miesiąca swojego życia.

Zagrożenia ze strony zwierzęcia: Gepard nie atakuje ludzi, mało jest także przypadków ataku zwierząt gospodarskich.

Ochrona: Gepardy są zwierzętami zagrożonymi wyginięciem, znajdują się pod ścisłą ochroną międzynarodowych konwencji.

Występowanie, siedliska: Prawie cały obszar Afryki, północne Indie. Lwy żyją na otwartych równinach, sawannach na których żyją również ssaki kopytne, na terenach półpustynnych, krzaczastych, a także górskich ( w Etiopii na wysokości nawet ponad 4000 m n.p.m).

Ewolucja: Lwy wywodzą się z linii ewolucyjnej nazwanej Pantherinae, do której należą także tygrys, lapmar i jaguar. Ich linie rozwojowe rozdzielone zostały najprawdopodobniej ok. 6 mln lat temu. Wg naukowców Gatunek Panthera Leo żył w Afryce ponad 1.5 mln, a ok. 100 - 10 tys. lat temu lew był najbardziej rozprzestrzenionym ssakiem lądowym i występował w Afryce, Europie, Azji, obydwu Amerykach.

Cechy charakterystyczne

Wysokość                       80-105 cm
Długość z ogonem       200-290 cm
Długość bez ogona     140-200 cm
Długość ogona             60-90 cm
Masa ciała                     200-250 kg samce
                                        100-160 kg samice
Prędkość                       do 60 km/h

Samce są większe od samic i posiadają grzywę wokół głowy i karku, poza samcami populacji z Tsavo i Senegalu. Lwy mają sierść o jasnobrązowej barwie na grzbiecie i białej na brzuchu. Grzywa jest rudawa poprzez ciemnobrązową do czarnej. Spotykane są lwy o białym ubarwieniu. Lwy charakteryzują się głośnym rykiem słyszalnym z odległości kilku km.

Tryb życia: Lwy żyją w stadzie złożonym z kilku do ok. 30. osobników, jednak w większości są to stada do 12 osobników. Samice są spokrewnione, natomiast niektóre samce nie są. Każdy samiec ma rangę wyższą od samicy. Każdy samiec rywalizuje z innym o przywództwo w stadzie, przewodzący w razie przegranej odchodzi na zawsze. Samice zostają w stadzie na stałe, natomiast młode lwy odchodzą po osiągnięciu dojrzałości płciowej.  Lwice opiekują się w stadzie wszystkimi młodymi, samce tylko swoimi. Dla gwarancji przeżycia młodych potrzebne są co najmniej 3 samice. W sytuacji zagrożenia zarówno samce jak i samice stają w obronie stada, na przód występują najsilniejsze samce.

Polowania: Lwy polują często nocą na terenach otwartych, w dzień na obszarach porośniętych trawą i krzewami. Polują głównie samice, samce biorą udział w polowaniach na większą zwierzynę. Polowania odbywają się w stadzie, co zwiększa powodzenie. W czasie ataku lwy starają się okrążyć ofiarę, lub zagonić ją w pułapkę, np. gęste krzaki, tak by nie miała drogi ucieczki. Skuteczność polowań zwiększa się nocą. Zabijanie ofiary odbywa się poprzez jej przewrócenie i uduszenie na skutek zaciśnięcia pyska lub gardła.

Odżywianie: Lwy są ssakami mięsożernymi, samce dziennie potrzebują spożyć ok. 7 kg mięsa, samice ok. 5 kg. Głównym źródłem pożywienia są ssaki kopytne, takie jak zebry, gazele, antylopy, bawoły afrykańskie, żyrafy, guźce, czasem także młode słonie, hipopotamy, nosorożce.

Rozmnażanie: Rozród trwa cały rok. Samice zachęcają do kopulacji poprzez wydzielanie charakterystycznej woni, wyczuwanej przez samce, które następnie są selekcjonowane przez samicę do kopulacji. Taka para odłącza się od stada na czas trwający kilka dni, w których następuje kopulacja odbywająca się kilkadziesiąt razy dziennie, podczas niej samica jest w pozycji leżącej, samiec znajduje się na jej grzbiecie i szczęką przytrzymuje jej kark.
Czas trwania ciąży wynosi do 114 dni, po której następuje poród od 1 do 6 osobników, każdy o masie od 1 do 2 kg.

Rozwój: Młode osobniki od razu po porodzie mają zamknięte oczy, aż do kilku dni. Chodzenie rozpoczynają po ok. 10 dniach, pełną sprawność osiągają po ok. 4 tygodniach. Po ok. miesiącu pojawiają się zęby, w tym czasie młode oddalają się od matek w celu zabawy z innymi, po kolejnych 2 miesiącach znikają im z sierści cętki, a po 11 miesiącach życia rozpoczynają polowania. Od ok. 16 miesiąca stają się samodzielne, dojrzałość płciową osiągają w wieku 2,5 roku (samce) lub 2,5-4 lat (samice).  Średnia długość życia samców wynosi ok. 10 lat, samice 15-16 lat.

Zagrożenia ze strony zwierzęcia: Lwy czasem atakują zwierzęta gospodarskie, zdarzają się również sporadyczne ataki na ludzi, zazwyczaj ze strony starych lub chorych osobników. Jednak jeśli mają dostęp do swojego pożywienia rezygnują ze szkodliwych ataków.

Ochrona: Lwy znajdują się pod ochroną całkowitą lub dopuszczane są odstrzały w sytułacjach problematycznych.

Lampart to zwierze podobne wyglądem do tygrysa, jednak mniejsze od niego i posiadające inną w wyglądzie sierść, która jest błyszcząca i posiada ciemne, okrągłe plamy o średnicy do ok. 2 cm, gęsto występujące na całym ciele. Kolor sierści na grzbiecie jest żółto-pomarańczowy, na brzuchu biały. Występują także całkowicie czarne osobniki, u których występuje więcej ciemnego pigmentu. Budowa ciała lamparta pozwala na wykonywanie skoków na długość do 8 metrów, do tego jest bardzo szybki i zwinny, jednak po krótkim czasie osiąga zmęczenie.

Inne nazwy: pantera, leopard, rysie

Występowanie, siedliska: Obszar całej Afryki poza pustyniami, środkowej i południowej części Azji. Żyje na terenie sawanny, wilgotnych lasów, równin i gór.

Cechy charakterystyczne

Wysokość                  50-78 cm
Długość z ogonem  100-159 cm
Długość ogona         58-110 cm
Waga                          30-40 kg samica
                                     50-65 kg samiec

Tryb życia: Lamparty żyją zazwyczaj w pojedynkę, czasem w stadach rodzinnych w ilości do 6 osobników.  Prowadzą nocny tryb życia, kiedy to polują, w dzień odpoczywają. Terytorium zajmowane przez samca ma powierzchnię o wielkości do 40 km.  Przeciętna długość życia lamparta wynosi ok 20-25 lat.

Polowania: Lampart poluje na mniejszą zwierzynę, np. lisy, zające, gryzonie. Wykorzystuje do tego swoją zwinność i szybkość, jednak nie jest w stanie długo podążać za ofiarą ze względu szybkiego zmęczenia. Czasami upolowaną ofiarę wciąga na drzewo w jego konary.

Odżywianie: Pokarmem lamparta jest zwierzyna drobna głównie lisy, zające, mangusty, perliczki, węże, jaszczurki, ryby, młode antylopy, świnie rzeczne, szakale, gryzonie, małe małpy, wiewiórki, czasami, ale rzadko poluje na bawoły i antylopy nilgau.

Rozmnażanie: Ciąża trwa 90-112 dni. Młode osobniki tuż po porodzie ważą ok 300 g, rodzą się w ilości 1-6. do ok. 8 dnia życia są ślepe.  
Rozwój: Lampart karmiony jest mlekiem matki przez okres do 7 miesięcy życia. Dojrzałość płciową uzyskuje w wieku 2,5 do 3 lat.

Zagrożenia ze strony zwierzęcia: Starsze osobniki, a także chore i osłabione mogą atakować zwierzynę hodowlaną w gospodarstwach rolnych, zdarzają się również rzadkie ataki na ludzi.

Ochrona: Są gatunki lamparta bardzo zagrożone całkowitym wyginięciem. Należą do nich: lampart amurski, anatolijski, berberyjski.  Również zagrożone wyginięciem, jednak mniej od w.w. są gatunki: lampart chiński, jawajski, cejloński, perski, synajski, zakaukaski,

Jaguar

Budowa podobna do innych drapieżnych gatunków z rodziny kotowatych, szczególnie do lamparta. Sierść o barwie żółto-pomarańczową-czerwonej, z ciemnymi gęstymi plamami na całym ciele, podbródek biały. Głowa jest duża i zaokrąglona, z charakterystycznym wyrazem mimiki. Jaguar posiada najsilniejszą szczękę (z bardzo mocnymi zębami) wśród kotowatych oraz najmocniejszy zgryz, pozwalający na przegryzanie skorupy żółwia i łamanie karku innym ssakom.  Muskularna budowa kończyn oraz mocne pazury pozwalają na poruszanie się jaguara na drzewach, ale również i w wodzie. Posiada zdolność bardzo dobrego widzenia o zmroku.

Cechy charakterystyczne

Wysokość
Długość z ogonem       1-1,9 m, maks. 2,5 m
Długość ogona              65 cm
Waga                               90-120 kg samce
                                          60-90 kg samice

Występowanie, siedliska: Ameryka Południowa, Ameryka Środkowa, południe Ameryki Północnej. Żyje na terenach trawiastych, tropikalnych lasów oraz pustynnych.

Tryb życia: Jaguary cechują się samotniczym i jednocześnie nocnym trybem życia. Posiada swoje terytorium, które zaznacza używając moczu.

Polowania: Jaguar poluje z ukrycia, przyczajając się na ofiarę i atakując ją skokiem i jednocześnie wbijając pazury i kły głównie w kark ofiary, którą po zabiciu chowa w nieznanym nikomu miejscu.

Odżywianie: Duże ssaki, czasem mniejsze, ptaki, żółwie, krokodyle, ryby.

Rozmnażanie: Ciąża trwa ok. 100 dni. Młode kocięta rodzą się w ilości 2-3, każdy o masie ok. 800 g. Są ślepe przez 2 tygodnie.

Rozwój: Jaguary spożywają mleko matki przez pół roku. Rozwijając się są łagodnymi dla otoczenia zwierzętami, jednak po ok. 2-3 latach stają się agresywne.  

Zagrożenia ze strony zwierzęcia: Jaguary czasami atakują zwierzęta gospodarskie.

Ochrona: Jaguar jest wpisany do Czerwonej księgi ICUN w kategorii podwyższonego ryzyka. Główne zagrożenia pochodzą od strony kłusownictwa i degradacji środowiska naturalnego.

Tygrys